Η αναπτυξιακή πορεία κάθε παιδιού είναι μοναδική. Ωστόσο, υπάρχουν ορόσημα – σημαντικά σημεία αναφοράς – που μας βοηθούν να παρακολουθήσουμε αν η ανάπτυξη ενός παιδιού εξελίσσεται εντός των φυσιολογικών πλαισίων. Οι δεξιότητες της αδρής και λεπτής κινητικότητας επηρεάζουν τη συνολική κινητική ευχέρεια και τη συμμετοχή των παιδιών σε καθημερινές δραστηριότητες. Η αδρή κινητικότητα αναφέρεται στις μεγάλες μυϊκές ομάδες και τις κινήσεις που απαιτούν συντονισμό του σώματος, ενώ η λεπτή κινητικότητα αφορά τις μικρές μυϊκές ομάδες και τις ακριβείς κινήσεις των χεριών και των δαχτύλων. Τα αναπτυξιακά ορόσημα για την αδρή και λεπτή κινητική ανάπτυξη παρέχουν πολύτιμες ενδείξεις για την παρακολούθηση της φυσιολογικής ανάπτυξης των παιδιών στην πρώιμη παιδική ηλικία.
Ας δούμε τι είναι αναμενόμενο να κατακτούν τα παιδιά σε κάθε ηλικιακή φάση από τη γέννηση έως και τα 6 τους χρόνια.
0-12 Μηνών
Αδρή Κινητικότητα
- Ανύψωση κεφαλιού (2-3 μηνών)
- Κάθισμα χωρίς υποστήριξη (9 μηνών)
- Πρώτα βήματα με στήριξη ή ανεξάρτητα (12 μηνών)
Λεπτή Κινητικότητα
- Πιάνει αντικείμενα (2-3 μηνών)
- Χειρίζεται μικρά αντικείμενα (12 μηνών)
- Κρατά μολύβι και χτυπά παλαμάκια
Γνωστική & Γλωσσική Ανάπτυξη
- Αναγνωρίζει πρόσωπα και ήχους
- Πρώτες λέξεις: «μαμά», «μπαμπά», «μαμ»
- Αντιδρά σε απλές εντολές με χειρονομίες
Καθημερινές Δραστηριότητες & Παιχνίδι
- Κάνει βλεμματική επαφή
- Αρχίζει να δείχνει, να μασάει και να βοηθά στο ντύσιμο
- Παίζει με ήχους και αντικείμενα, κάνει “παλαμάκια”, “κου-πε-πε”
1-2 Ετών
Αδρή Κινητικότητα
- Περπατά ανεξάρτητα
- Τρέχει, σκαρφαλώνει, κλωτσά μπάλα
- Ανέβασμα σκάλας με βοήθεια (18 μηνών), χωρίς βοήθεια (24 μηνών)
Λεπτή Κινητικότητα
- Χτίζει πύργους με κύβους
- Κρατά μολύβι, κάνει γραμμές
- Γυρίζει σελίδες, ανοίγει πόρτες
Γνωστική & Γλωσσική Ανάπτυξη
- Λεξιλόγιο 20-50 λέξεων
- Κατανοεί ιδιοκτησία και σχέσεις αιτίου-αποτελέσματος
- Ρωτά “τι είναι αυτό;”
Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη
- Εκφράζει θέληση
- Μιμείται ενήλικες
- Παίζει παράλληλα με άλλα παιδιά
Καθημερινές Δραστηριότητες & Παιχνίδι
- Συμμετέχει στην ένδυση
- Παίζει συμβολικά (π.χ. ταΐζει κούκλα)
- Κάθεται στο γιο-γιο
2-3 Ετών
Αδρή Κινητικότητα
- Κατεβαίνει σκάλες
- Κάνει κουτσό, ισορροπεί για λίγο
- Πιάνει και πετάει μπάλα
Λεπτή Κινητικότητα
- Κόβει χαρτί, περνάει χάντρες
- Μιμείται σχέδια, κρατά μολύβι με ακρίβεια
- Χτίζει πιο περίπλοκες κατασκευές
Γνωστική & Γλωσσική Ανάπτυξη
- Κατανοεί χωρικές και ποσοτικές έννοιες
- Ανακαλεί γεγονότα
- Λεξιλόγιο 200–1000 λέξεις, απλές προτάσεις
Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη
- Έντονη επιθυμία για ανεξαρτησία
- Μειώνεται ο φόβος αποχωρισμού
- Αντιδρά έντονα στην απογοήτευση
Καθημερινές Δραστηριότητες & Παιχνίδι
- Τρώει μόνο του
- Ελέγχει τους σφιγκτήρες κατά τη μέρα
- Παίζει συμβολικά και αρχίζει κοινωνικό παιχνίδι
3-4 Ετών
Αδρή Κινητικότητα
- Οδηγεί ποδήλατο με 3 ρόδες
- Πηδά από σκαλοπάτι
- Κάνει κούνια μόνο του
Λεπτή Κινητικότητα
- Αντιγράφει κύκλους και σταυρούς
- Ζωγραφίζει απλά ανθρωπάκια
- Κόβει, κάνει παζλ, πλάθει με πλαστελίνη
Γνωστική & Γλωσσική Ανάπτυξη
- Ομαδοποιεί αντικείμενα
- Κατανοεί “ποιος”, “πότε”, “γιατί”
- Ρωτά συνεχώς, αφηγείται με δική του σειρά
Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη
- Περιμένει τη σειρά του
- Αισθάνεται ενοχή
- Παίζει συμβολικά και συνεργατικά
Καθημερινές Δραστηριότητες & Παιχνίδι
- Τρώει μόνο του, ξεκουμπώνει
- Χρησιμοποιεί πιρούνι, πλένει πρόσωπο και χέρια
- Παίζει γύρω-γύρω, κατασκευάζει
4-5 Ετών
Αδρή Κινητικότητα
- Ισορροπεί στο ένα πόδι (4-8 sec)
- Κλωτσά και πετά μπάλα
- Κατεβαίνει σκάλες εναλλάσσοντας τα πόδια
Λεπτή Κινητικότητα
- Ζωγραφίζει άνθρωπο με 5 μέλη
- Αντιγράφει τετράγωνο
- Φτιάχνει σχήματα με πλαστελίνη, χειρίζεται εργαλεία
Γνωστική & Γλωσσική Ανάπτυξη
- Γράφει μερικά γράμματα
- Κατανοεί αιτίες, σχέσεις, σύνθετες οδηγίες
- Περιγράφει διαδικασίες
Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη
- Αντιλαμβάνεται συναισθήματα
- Έχει αυξημένη προσοχή
- Χρησιμοποιεί απαγορευμένες λέξεις που ακούει
Καθημερινές Δραστηριότητες & Παιχνίδι
- Ντύνεται, λύνει κορδόνια
- Πηγαίνει τουαλέτα μόνο του
- Παίζει εκπαιδευτικά παιχνίδια, lego, κατασκευές
5-6 Ετών
Αδρή Κινητικότητα
- Κάνει ποδήλατο με 2 ρόδες
- Πηδά με στροφή, κάνει γυμναστικές κινήσεις
- Περπατά σε δοκό ισορροπίας
Λεπτή Κινητικότητα
- Κόβει κύκλους, τρίγωνα
- Ζωγραφίζει άνθρωπο με ανατομία
- Γράφει το όνομά του
Γνωστική & Γλωσσική Ανάπτυξη
- Θυμάται αριθμό τηλεφώνου, διεύθυνση
- Αναγνωρίζει μεγέθη, σύγκριση, ποσότητα
- Έχει πλήρες φωνολογικό σύστημα
Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη
- Αναπτύσσει αυτοεκτίμηση
- Συμμετέχει σε ομάδες
- Κατανοεί κανόνες και συνεργασία
Καθημερινές Δραστηριότητες & Παιχνίδι
- Βουρτσίζει δόντια, κάνει μπάνιο
- Φτιάχνει τοστ, μαζεύει πράγματα
- Παίζει ομαδικά, κάνει δραματοποίηση
